جعبه کاسه گلویی خاتم کاری کد INB-004

در دایره المعارف فارسی هنر آراستن سطح اشیاء به صورتی شبیه موزائیک با مثلث های کوچک را خاتم کاری می گویند. طرح های گوناگون خاتم همواره به صورت اشکال منظم هندسی بوده است. این اشکال هندسی را با قراردادن مثلث های کوچک در کنار هم نقش بندی می کنند. مثلث ها را از انواع چوب، فلز و استخوان می سازند. هر چه مثلث ها ریزتر وظریف تر باشند، خاتم مرغوب تر است. در یک طرح خاتم، برای ساختن کوچک ترین واحد هندسی، حداقل سه مثلث و برای بزرگ ترین آن، حداکثر چهارصد مثلث به کار می رود.
این هنر به شیوه امروزی قبل از صفویه و در عهد استیلای ایلخان مغول بر ایران و به دنبال پیدایش رابطه مستقیم بین ایران و چین، به ایران راه یافته است. برخی دیگر از محققان نیز معتقدند که خاتم کاری در دوره دیلمان در ایران و در شهر شیراز پایه گذاری شد و در عصر صفویه به اوج شکوفایی رسید.