تندیس محمد زکریای رازی کد SCD-038

ابوبکر محمد بن زکریای رازی؛ همه‌چیزدان،پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی است. او آثار ماندگاری در زمینهٔ پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته‌است و به عنوان کاشف الکل، جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) و نفت سفید مشهور است.

وی همچنین دربارهٔ کیهان‌شناسی، منطق و ریاضیات نیز آثاری دارد. به‌گفتهٔ جرج سارتن، پدر تاریخ علم، این دانشمند، بزرگترین پزشک ایران و جهان اسلام در زمان قرون وسطی بود. پرویز اذکایی و جوئل کریمر در کتاب «احیای فرهنگی در عهد آل بویه» وی را شخصیتی دانسته‌اند که بر قله انسان‌گرایی ایرانی ایستاده است. به پاس زحمات فراوان رازی در داروسازی روز پنجم شهریورماه (۲۷ اوت)، روز بزرگداشت زکریای رازی شیمیدان بزرگ ایرانی و روز داروسازی نام‌گذاری شده‌است.

نام وی محمد و نام پدرش زکریا و کنیه‌اش ابوبکر است. هر چند ابوبکر نام است و کنیه استفاده نمی‌شود. مورخان شرقی در کتاب‌هایشان او را محمد بن زکریای رازی خوانده‌اند، اما اروپاییان و مورخان غربی از او به نام‌های رازس (Rhazes=razes) و الرازی (Al-Razi) در کتاب‌های خود یاد کرده‌اند. به‌گفتهٔ ابوریحان بیرونی وی در شعبان سال ۲۵۱ هجری (۸۶۵ میلادی) در ری زاده شد و دوران کودکی و نوجوانی و جوانی‌اش در این شهر گذشت.

همچنین شهرت دارد که محمد بن زکریای رازی در جوانی عود می‌نواخته و گاهی شعر می‌سروده‌است. بعدها به زرگری و سپس به کیمیاگری روی آورد. وی در سنین بالا علم طب را آموخت. بیرونی معتقد است او در ابتدا به کیمیا اشتغال داشته و پس از آنکه در این راه چشمش بر اثر کار زیاد با مواد تند و تیزبو آسیب دید، برای درمان چشم به پزشکی روی آورد.

در کتاب‌های مورخان اسلامی آمده است که رازی طب را در بیمارستان بغداد آموخته است. در آن زمان، بغداد مرکز بزرگ علمی دوران و جانشین دانشگاه جندی شاپور بوده است و رازی برای آموختن علم به بغداد سفر کرد و مدتی نامعلوم در آنجا اقامت گزید و به تحصیل علم پرداخت و سپس ریاست بیمارستان «معتضدی» را برعهده گرفت.

پس از مرگ معتضد، خلیفهٔ عباسی، به ری بازگشت و عهده‌دار ریاست بیمارستان ری شد و تا پایان عمر در این شهر به درمان بیماران مشغول بود. رازی در آخر عمرش نابینا شد، دربارهٔ علت نابینا شدن او روایت‌های مختلفی وجود دارد. بیرونی سبب کوری رازی را کار مداوم با مواد شیمیایی چون بخارجیوه می‌داند.

رازی در سال ۳۱۳ ه‍جری قمری در ری وفات یافته است.مکان اصلی آرامگاه او نامعلوم است.